مراحل برگزاری نخستین دوره جشنواره خاتم

 

 

انتخاب شورای راهبری جشنواره

 

این شورا متشکل از آقایان محسن چینی فروشان، مهدی فیروزان، مجید قیصری و میثم نیلی با مسئولیت آقای علی اکبر اشعری کار خود را آغاز کرد.

 

 

تعیین اهداف جشنواره توسط شورای راهبری

 

• تعميق شناخت طبقات و سنين مختلف جامعه دربارة شخصيت، زندگي و سیره رسول اكرم و ائمة معصومین صلوات‌الله عليهم.
• تولید آثار فرهنگی(داستانی، رمان و ....) با محوریت معارف اسلامی
• ترویج فرهنگ مطالعه
• فراهم آوردن زمینة كشف استعدادهاي جديد
• انتخاب آثار شاخص و انتشار آن‌ها به شيوه‌های گوناگون

 

 

موضوع جشنواره

 

موضوع نخستین جشنوارة خاتم «داستان کوتاه پیرامون سیره پیامبر رحمت» انتخاب شد.

 

 

تشکیل دبیرخانه جشنواره

 

دبیرخانه جشنواره در هفته چهارم آذرماه سال 1394 با مسئولیت آقای شیشه‌گران شروع به‌کار کرد.

 

 

رونمایی از پوستر جشنواره

 

در تاریخ هفتم دی ماه سال 1394 همزمان با میلاد خجسته پیامبر مکرم اسلام صلی‌الله علیه وآله و امام جعفر صادق علیه‌السلام طی مراسمی در تالار وحدت ضمن رونمایی پوستر جشنواره، از آقایان مجید مجیدی به دلیل ساخت فیلم محمد رسول‌الله صلی‌الله علیه وآله و یاسین حجازی برای تولید کتاب قاف تجلیل به عمل آمد.

 

 

 

 

 

 

انتشار فراخوان جشنواره

 

در پانزدهم دی ماه سال 1394طی نشستی خبری با حضور آقایان علی اکبر اشعری، مهدی فیروزان و مجید قیصری و جمعی از خبرنگاران رسانه‌های مختلف از پوسترهای فراخوان جشنواره رونمایی شد.

 

 

 

 

 

انتخاب هیأت علمی و دبیر جشنواره

 

شورای راهبری جشنواره آقایان دکتر محسن پرویز، سعید روح افزا، دکتر محمدرضا سنگری، مجید قیصری، سیدعلی کاشفی خوانساری و حمید گروگان را به عنوان اعضای هیأت علمی جشنواره و آقای مجید قیصری را به عنوان دبیر جشنواره انتخاب نمود و احکام ایشان توسط رئیس شورای راهبری جشنواره برای ایشان صادر شد.

 

 

طراحی سایت جشنواره

 

به منظور انتشار مستمر اخبار و توضیحات تکمیلی جشنواره و همچنین امکان دریافت داستان‌های کوتاه ارسالی به دبیرخانه جشنواره و نیز درج مصاحبه‌ با نویسندگان و اصحاب فرهنگ پایگاه اینترنتی جشنواره به نشانی jashnvarehkhatam.com  و jashnvarehkhatam.ir طراحی شد و آغاز به کار کرد.

 

 

نشست با نویسندگان

 

در طی برگزاری جشنواره برای تبیین اهداف و برنامه‌ها نشست‌هایی با نویسندگان و انجمن‌های ادبی در تهران، تبریز، اردبیل، یزد، شیراز ، اهواز، بوشهر، قم و مشهد با حضور دبیر جشنواره برگزار گردید.

 

 

 

 

 

 

مصاحبه‌های تبیینی

 

با تعدادی از نویسندگان مطرح حوزه داستان دینی درباره جشنواره و موضوع آن مصاحبه‌هایی به عمل آمد که این مصاحبه‌ها از طریق رسانه‌های مختلف و قرار دادن در پایگاه جشنواره منتشر شد.

 

 

تشکیل جلسه

 

در تاریخ 1394/12/14 با حضور آقایان اشعری، رحماندوست و کاشفی خوانساری نشستی به منظور بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای نگارش داستان‌های دینی برای کودکان در سرای اهل قلم تشکیل شد.

 

 

 

دریافت آثار

 

با پایان یافتن فرصت ارسال آثار جمعاً 845 اثر به دبیرخانه جشواره رسید که از این میان 790 اثر داستانی از 625 نویسنده و بقیه آثار غیر مرتبط بودند که از گردونه داوری خارج شدند. از 790 داستان واجد شرایط، 580 داستان کوتاه مربوط به بخش بزرگسال و 210 داستان کوتاه مربوط به بخش کودک و نوجوان بود.

 

 

انتخاب داوران

 

هیأت علمی جشنواره با مشورت شورای راهبری، آقایان قاسمعلی فراست، احمد دهقان، محمدرضا بایرامی را به عنوان داوران بخش بزرگسال و آقایان مصطفی رحماندوست و محمدجواد جزینی و سرکار خانم سپیده خلیلی را به عنوان داوران بخش کودک و نوجوان برگزید.

 

 

مراحل انتخاب آثار و داوری

 

• نخست دبیرخانه جشنواره با کمک دو گروه از داوران مقدماتی به بررسی مجموعه داستان‌های رسیده در بخش «کودک و نوجوان» و «بزرگسال» پرداختند و از میان آنها 66 اثر بخش بزرگسال و 51 اثر بخش کودک و نوجوان را واجد شرایط برتر تشخیص دادند.

 

• داوران بخش بزرگسال 66 اثر و داوران بخش کودک و نوجوان 51 اثر راه یافته به مرحله ماقبل نهایی را بررسی کردند و نتیجه بررسی خود را در جلسه نهایی با حضور اعضای هیأت علمی ارائه نمودند.

 

• در مرحله نهایی طی دو جلسه مشترک با حضور رئیس شورای راهبری جشنواره و اعضای هیأت علمی و داوران هریک از بخش‌های «کودک و نوجوان» و «بزرگسال»، نتیجه نهایی با توجه به این که در هیچیک از دو بخش برگزیده اول نداشت، به صورت زیر تعیین گردید:

 

 

الف. بخش کودک و نوجوان:

 

ردیف	نویسنده	عنوان اثر	رتبه	جایزه
1	مهدی میرکیانی	محمد! به ما نگاه کن	دوم	لوح سپاس+ 5سکه
2	مهدی کاموس	یک مشت خرمای خشک	دوم	لوح سپاس+ 5سکه
3	سیدمصطفی فرقانی	مهر و خاکستر	سوم	لوح سپاس+ 3سکه
4	طیبة شجاعی	بوی بهشت	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
5	علی اکبر والایی	پدر در یثرب	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
6	مهرنوش گرجی	یاس	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
7	سارا شجاعی	سوکا	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
8	مهناز فتاحی	موریانه و پیامبر	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
9	فریبا اسدالله خیاط تهرانی	تارا قصه می‌گوید	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
10	زینب احمدیان	عطر عبا	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
11	شکوفة آروین	درس امروز	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
12	شیما شهیدزاده	از دفتر خاطرات یک عنکبوت	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه
13	محمدصدرا ابراهیمی خبیر	قهر تعطیل	تقدیر	لوح تقدیر+1سکه

 

ب. بخش بزرگسال:

 

ردیف	نام نویسنده	عنوان اثر	رتبه	جایزه
1	مرتضی کربلایی لو	مهمد(ص)	دوم	لوح سپاس+7سکه
2	آرش صادق بیگی	صد مثلث	دوم	لوح سپاس+7سکه
3	یاسین حجازی	هندی	سوم	لوح سپاس+5سکه
4	ابراهیم حسن بیگی	چنین گفت ابوایوب	تقدیر	تقدیر+1سکه
5	مهدی کفاش	آن سنگ	تقدیر	تقدیر+1سکه
6	علی آرمین	تا محمد	تقدیر	تقدیر+1سکه
7	مسعود صادقی	ایمان سمی	تقدیر	تقدیر+1سکه
8	ابراهیم نجف زاده	شوالیه تاریکی	تقدیر	تقدیر+1سکه
9	امین شیرپور	الکی	تقدیر	تقدیر+1سکه
10	رضا احسان پور	خاک صحنه	تقدیر	تقدیر+1سکه

 

برخی ملاحظات

 

1. جوایز بخش کودک و نوجوان این مرحله از جشنواره توسط معاونت قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اهدا شد.
2. موضوعاتی که در آثار ارسال شده به دبیرخانة جشنواره بیشتر مورد توجه نویسندگان بوده است، عبارتند از:
3. بازنویسی وقایع دوران پیامبر
4. بازنویسی حوادث مربوط به اصحاب ایشان
5. سفیدخوانی تاریخ زندگی پیامبر
6. شخصیت، صفات و زندگی پیامبر
7. جاهلیت اعراب بادیه نشین به ویژه در موضوع زنده به گور کردن دختران
8. بازنمایی تأثیر و تصویر پیامبر در جریان زندگی معاصر که می‌توان به موضوعات مختلفی مانند: انحراف از سیره و سنت پیامبر در گروه‌های تکفیری، توهین به پیامبر، توسل به پیامبر در مشکلات و بحران ها و... اشاره نمود.
9. توزیع سنی، آمار و ارقام مربوط به شرکت کنندگان در بخش‌های مختلف جشنواره از این قرار است:
10. تعداد مردان شرکت کننده: سیصد و شصت و پنج نفر
11. تعداد زنان شرکت کننده: دویست و شصت نفر
12. بیست درصد از شرکت کنندگان دانشجو بودند.
13. ده درصد از شرکت کنندگان دانش آموز بودند.
14. هفتاد درصد بقیه شرکت کنندگان کارمند، دارای شغل آزاد، روحانی، معلم و خانه دار بودند.
15. میانگین سنی شرکت کنندگان بین سی تا چهل سال بود.
16. از بین 20 استانی که در نخستین جشنواره داستان کوتاه خاتم اثر داستانی داشتند، بعد از تهران به ترتیب اصفهان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، مازندران، گیلان، قم و فارس بیشترین تعداد اثر را داشته‌اند.

 

 

مراسم اختتامیه و اهدای جوایز

 

 مراسم اختتامیه روز شانزدهم اردیبهشت ماه سال هزاروسیصدو نود و پنج مصادف با بیست و هفتم ماه رجب همزمان با روز بعثت پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و سلم در سرای اهل قلم بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در شهرآفتاب با حضور برگزیدگان و برخی از نویسندگان و اعضای شوراهای راهبری و علمی و داوران جشنواره برگزار شد. 

 

 

در این مراسم ابتدا بیانیه هیأت داوران در دو گروه "کودک و نوجوان" و "بزرگسال قرائت شد:

 

 

 

بیانیه هیات داوران بخش کودک و نوجوان نخستین دوره جشنواره خاتم

 

به نام خدای مهربان

 

نوشتن از پیامبری که رحمت بی پایان خداوندی برای همة جهانیان است، زیبا و ستودنی است. پیامبری که کودکان را دوست می‌داشت و صفا و زیبایی‌هایش به دل هرکودکی در هرمکان و هر زمان می‌نشیند.

بررسی داستان‌های ارسالی از سوی نویسندگان به بخش کودک و نوجوان جشنوارة خاتم، توفیقی لذت آفرین برای هیأت داوران بود که عطر خوش محمدی را به دل و جان می‌نشاند.

لازم به ذکر است هیأت داوران بدون اطلاع از اسامی پدیدآورندگان آثار به بررسی و اظهارنظر دربارة داستان‌ها پرداخت و پس از پایان داوری‌ها بود که دانستیم تعداد قابل توجهی از نویسندگان نامی در کنار نویسندگان جوان و کمتر آشنا، آثار خود را به جشنواره ارسال کرده‌اند. هم‌چنین دریافت تعداد قابل توجهی اثر از نویسندگان دانش‌آموز برای داوران مسرت بخش بود.

 

هیأت داوران ذکر چد نکته را درباره آثار بررسی شده ضروری می‌داند:

 

1. توجه به مستندات تاریخی و استفاده از منابع معتبر برای داستان نویسان ادبیات دینی ضروری است. اکتفا به شنیده‌ها و مشهودات و یا مراجعه به کتب دست چندم و نامعتبر، گه‌گاه به داستان‌ها لطمة جدی وارد می‌سازد.
2. مشاوره و همفکری با کارشناسان حوزة دین و تاریخ اسلام می‌تواند برای نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان بسیار مفید باشد. داوران با داستان‌هایی مواجه شدند که در صورت اعمال چند اصلاح و نکتة ویرایشی تاریخی به آثاری موفق و مقبول بدل می‌شدند.
3. در بازنویسی رویدادها و اتفاقات تاریخی، نویسندگان کودک و نوجوان به اقتضائات امروز و سلایق و ذهنیات مخاطبان توجه بیشتری نمایند. گاهی برخی منقولات، وَ لو به فرض صحت، چندان با باورها و سلایق مخاطبان سازگار نیستند و به دافعه می‌انجامند.
4. توجه به جاری ساختن روح تعالیم و سیرة پیامبر در زندگی امروز و در قالب داستان‌های معاصر بسیار ضروری است و خوشبختانه در این زمینه شاهد اتفاقات خوبی بوده‌ایم.

 

هیات داوران از مجموع 50 اثر راه یافته به مرحله نهایی داوری 10 اثر را شایسته تقدیر و 3 اثر را در حد رتبه معرفی می نماید.

 

الف) داستان‌های تقدیری بدون ترتیب در اولویت:

این آثار به دلیل نگاهی نو و متنی روان از سوی داوران شایسته تقدیر شناخته شده‌اند.

1. «داستان بوی بهشت» اثر سرکارخانم طیبه شجاعی
2. «داستان پدر در یثرب» اثر جناب آقای علی اکبر والایی
3. «داستان یاس» اثر سرکار خانم مهرنوش گرجی
4. «داستان سوکا» اثر سرکار خانم سارا شجاعی
5. «داستان موریانه و پیامبر» اثر سرکار خانم مهناز فتاحی
6. «داستان تارا قصه می‌گوید» اثر سرکار خانم فریبا اسدالله خیاط تهرانی
7. «داستان عطر عبا» اثر سرکارخانم زینب احمدیان
8. «داستان درس امروز» اثر سرکار خانم شکوفه آروین

 

تقدیری نوجوان:

«از دفترخاطرات یک عنکبوت» اثر نوجوان 13 ساله شیما شهیدزاده

 

تقدیری کودک:

داستان قهر تعطیل» اثر محمدصدرا ابراهیمی خبیر 10 ساله

 

ب) رتبه‌های بالاتر:

رتبه سوم بخش کودک و نوجوان به داستان«مِهر و خاکستر» اثر جناب آقای سید مصطفی فرقانی به دلیل نگاهی لطیف و انسانی به ماجرای اهانت به پیامبر در قالب روایتی ساده و خواندنی

 

رتبه دوم بخش کودک و نوجوان به دو اثر  داستانی «محمد! به ما نگاه کن» نوشته مهدی میرکیانی به دلیل نگاه شاعرانه به داستان معراج به همراه نثری روان و پخته به دور از بیانی مستقیم و شعاری در این داستان و داستان «یک مشت خرمای خشک» نوشتة مهدی کاموس  به دلیل روایت دقیق مستندات، ظرایف دینی و تاریخی در قالب داستانی محکم، روان و تاثیر گذار.

 

هیأت داوران از اعلام اثر داستانی به عنوان رتبه اول این جشنواره به دلیل  عدم هم‌خوانی متن داستان با مستندات تاریخی و پرداخت صحیح داستانی آن اثر محروم مانده است. امید است در جشنواره‌های بعدی شاهد داستان‌هایی قوی‌تر و تازه‌تر در این عرصه باشیم. با استعانت از پروردگار متعال و عنایت پیامبر رحمت و همت نویسندگان به این اصل دست خواهیم یافت.

 

محمدجواد جزینی              سپیده خلیلی             مصطفی رحماندوست

 

 

 

بیانیه هیأت داوران بخش بزرگسال نخستین جشنواره خاتم

 

 

به نام خدای محمد

 

عنوان جشنواره یعنی«داستان کوتاه خاتم» به ناچار توجه داوران را از دو نکته اساسی دور نداشته است. این دو نکته که همسو و همطراز می‌نمایند؛ داستان بودن آثار از یک سو و مرتبط بودن آنها با سیره، گفتار و تاریخ زندگی پیامبر از دیگر سو است. بر این اساس هم ساختار داستانی مدنظر بوده و هم نسبت آن با موضوع مورد نظر. بنابراین برخی از آثار با همه نسبتی که با مضمون داشتند، به دلیل بی بهرگی یا کم بهرگی از زبان داستانی لازم، از راه یافتن به رتبه های بالا بازماندند. همچنین آثاری که از ساختار مناسب بهره داشته اما از نسبت لازم با موضوع بری بوده‌اند نیز امکان صعود نیافته‌اند. لذا آنچه در پی می‌آید، نتیجة ارزیابی‌ها و بررسی‌هایی است که با توجه به دو اصل پیش گفته و پس از طرح در هیأت علمی جشنواره به استحضار می‌رسد.

هیأت داوران لازم می داند از تک تک نویسندگان ارجمندی که در این فراخوان شرکت فرموده و آثارشان مایه این گردهم‌آیی شده است سپاسگزاری، و آرزو کند آن گرامیان در پیشگاه حضرت خاتم از اجر و توجه لازم بهره‌مند گردند.

 

گروه داوری در میان آثاری که به مرحله نهایی راه یافته‌اند، از شصت و شش داستان، شش اثر را شایستۀ تقدیر و سه داستان را در حد رتبه معرفی می کند.

 

الف: داستان‌های تقدیری (بدون ترتیب اولویت):

1- داستان «خاک صحنه» نوشته آقای رضا احسان پور به دلیل ورود به تاریخ، با استفاده از ظرفیت‌های هنر تئاتر در روزگار حاضر

2- داستان «تامحمد» نوشته آقای علی آرمین به خاطر برداشتی خیال‌پردازانه و تأثیرگذار از تاریخ

3- داستان «الکی» به قلم آقای امین شیرپور به دلیل نوع ورود به فضای مجازی و خودآگاهی بخشی به تحریف‌ها و استنادهای مربوطه

4- داستان «آن سنگ» نوشتة آقای مهدی کفاش به دلیل توجه به رحمانیت پیامبر در قالب داستان

5- داستان «ایمان سمی» نوشتة آقای مسعود صادقی به خاطر توجه نویسنده به روزهای واپسین زندگی پیامبر

6- داستان «شوالیه تاریکی» اثر آقای ابراهیم نجف زاده به دلیل اشاره به گوشه‌هایی از تحریف‌های تاریخ

 

ب: رتبه‌های بالاتر:

رتبه سوم جشنواره به داستان «هندی» نوشته آقای یاسین حجازی به دلیل پیوند هنرمندانه اثر با تاریخ، توجه به نقش تحریف گران و ساختار قدرتمندانه داستان

رتبه دوم جشنواره به دو اثر «مهمد»، نوشته آقای مرتضی کربلایی‌لو به دلیل پرداختن به برهة حساسی از تاریخ که کمتر مورد توجه قرارگرفته و استفاده از آرایه‌های تمثیلی و زبان داستانی وداستان «صد مثلث» اثر آقای آرش صادق بیگی به خاطر پرداخت هنرمندانه به باورهای مردمی و برخورداری داستان از حس برانگیزی لازم.

هیأت داوران از مطالعة داستانی که هم به لحاظ بافت و ساخت، و هم همخوانی با موضوع جشنواره از شرایط لازم برای رسیدن به رتبه نخست بهره‌مند باشد، محروم ماند و امیدوار است در جشنواره‌های بعد به داستان و داستان‌هایی دست یابد که هرکدام قدرتمندانه‌تر از دیگری، روح این گروه و همة دوست‌داران ادبیات قدسی را سیراب کند. بی شک آن روز، به همت نویسندگان دوستدار آن عزیز و یاری دم محمدی‌اش، دیر نخواهد بود. انشاءا...

 

محمدرضا بایرامی              احمددهقان                قاسمعلی فراست

 

 

سپس ضمن تقدیر از آقای میثاق امیرفجر برای تألیف مجموعه 20 جلدی پیامبر از انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی، جوایز برگزیدگان به ایشان اهدا گردید.

 

 

 

نشست‌های تخصصی حاشیه جشنواره در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران

 

بعد از برگزاری مراسم اختتامیه در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دو نشست تخصصی با حضور آقایان سیدعلی کاشفی خوانساری، علی محمد رفیعی و خانم زهرا زواریان در بخش کودک و نوجوان و آقایان مجید قیصری، قاسمعلی فراست و محمدحنیف در بخش بزرگسال با موضوع «بایدها و نبایدهای داستان نویسی دینی» برگزار گردید.

 

 

 

 

 

انتشار و رونمایی دوجلد کتاب حاوی آثار برگزیده

 

هم زمان با میلاد پیامبر اکرم صلی‌الله علیه وآله و امام جعفر صادق علیه‌السلام طی مراسمی در مسجد امام صادق علیه‌السلام واقع در میدان فلسطین کتاب‌های حاوی آثار برگزیده جشنواره اول رونمایی شد.

 

 

همچنین طی دو مراسم دیگر مجموعه داستان خاتم در مدرسة اسلامی هنر قم و فروشگاه مرکزی شهرکتاب رونمایی به‌عمل آمد.